W ostatnich latach przeprowadzono znaczną ilość badań dotyczących wpływu aktywnej witaminy D3 na ludzki organizm, i co najważniejsze, wykazano, że niedobory tej witaminy stanowią najpowszechniejszą awitaminozę.

Szacuje się, że około miliard ludzi na całym świecie ma niedobory witaminy D, a to wiąże się, jak wykazują najnowsze badania z konsekwencjami zdrowotnymi  zarówno u dzieci jak i dorosłych.

Deficyt witaminy D3 to nie tylko zaburzenie gospodarki wapniowo- fosforanowej, ale również zaburzenia układu kostno- mięśniowego, bóle kości i mięśni, choroby układu sercowo-naczyniowego, nadciśnienia, , zaburzenia poznawcze i psychiczne, częste infekcje górnych dróg oddechowych, Bóle głowy i migreny, zwiększona wrażliwość na ból, zaburzenia snu, alergie, schorzenia autoimmunologiczne, częste infekcje. Obserwuje się wyraźną zależność niedoboru witaminy D i zwiększonego ryzyka chorób tkj cukrzyca typu 1 i 2

U dzieci deficyt objawia się również nieprawidłową masą kostną i zaburzeniami mineralizacji kości, prowadząc do deformacji , u dorosłych zaburzenia w układnie kostnym, osteopenia, zwiększenie ryzyka chorób nowotworowych tkj rak piersi, jajników, prostaty, płuc.

Dlaczego tak się dzieje?

Synteza tej witaminy uzależniona jest od wielu czynników:

- diety – posiłki bez tłuszczu powodują mniejsze wchłanianie nawet o 37%

- pigmentacji skóry ( melanina w skórze osób z ciemną karnacją działa jak filtr i absorbuje promieniowanie UVB, zmniejszając wytwarzanie wit D w skórze.

- Synteza tej witaminy zależna będzie od zakrywania skóry odzieżą, stosowanie kremów z filtrem > 30 SPF

 - pory dnia, pory roku,

- szerokości geograficznej – w szczególności populacji zamieszkującej tereny daleko na północ od równika

- zanieczyszczenia powietrza np. smog – ze względu na niewielką ilość docierającego promieniowania UVB

Przyczynami niedoboru witaminy D w ustroju i upośledzenia wchłanialności to również niewystarczające spożycie w połączeniu z małą ekspozycją na słońce (UVB), zaburzenia wchłaniania w przewodzie pokarmowym oraz choroby zakłócające przemianę witaminy D w aktywne biologicznie metabolity w wątrobie i nerkach. Niedobór witaminy B2 – ryboflawiny, niedobór glutationu, L-cysteiny, dieta wysokotłuszczowa z brakiem antyoksydantów, wykluczenie warzyw liściastych.

Upośledzenia wchłanialności obserwujemy również u osób starszych ze względu na wiek możliwość syntezy w skórze szczególnie są ograniczone, ponadto  zwiększona skłonność do przebywania w pomieszczeniach. Ale również u osób pracujących w pomieszczeniach, lub długo hospitalizowane.

Osoby otyłe stanowią kolejną grupę ryzyka niedoboru witaminy D – zdolność syntezy u tych osób jest prawidłowa natomiast tkanka tłuszczowa zatrzymuje znaczną ilość zsyntetyzowanej witaminy i ogranicza uwolnienie jej do krążenia nawet o 50%

Osoby przewlekle chorujące na schorzenia układu pokarmowego, ze względu na ograniczoną absorpcję lipidów pokarmowych w jelitach cienkich również narażone są na deficyt.

Hipowitaminozę również mogą nasilać leki i zmniejszyć wchłanialności wit D.

Ze względu na swoją strukturę, działanie i szlak syntezy Witamina D 3 zakwalifikowana jest jako hormon steroidowy zwany kalcytriol,który pełni wiele ważnych funkcji w organizmie człowieka.

Jakich?

Oprócz wspomnianej homeostazy wapniowo- fosforanowej, kontroluje odpowiedź immunologiczną, różnicowanie monocytów do makrofagów, koordynację nerwowo- mięśniową, kontroluje układ nerwowy, produkcję insuliny przez trzustkę, hamuje proliferację komórek nowotworowych, stając się nowym celem w terapii przeciwnowotworowej.

Podstawowe znaczenie mają dwie formy D – D2 ergokalcyferol oraz D3 cholekalcyferol. Witamina D powstaje w skórze z 7-dehydrocholesterlu pod wpływem UVB lub dostarczona z dietą, następnie metabolizowana w wątrobie do 25(OH)D3 kalcydiol, a końcowym etapem to hydroksylacja w nerkach do 25(OH) D3 kalcytriol która to właśnie jest fizjologicznie występującą postacią witaminy D w organizmie człowieka.

Niedobory witaminy D jak pokazują badania jest powszechny we wszystkich grupach wiekowych i stanowi globalny problem zdrowia.

• Kalcytriol ma wpływ immunomodulacyjny na nabyty i wrodzony układ odpornościowy. Wysokie stężenie aktywnych metabolitów witaminy D we krwi powoduje wzrost produkcji ludzkiej katelicydyny, która jest naturalnym antybiotykiem o szerokim spektrum działania. Peptyd ten ogranicza rozwój wielu bakterii. Katelicydyna wykazuje aktywność biologiczną przeciw wielu bakteriom, w tym bakteriom gruźlicy, co może tłumaczyć skuteczność „słonecznej kuracji” zalecanej w XIX wieku w leczeniu tej choroby. Katelicydyna jest produkowana przez komórki odpornościowe przy zetknięciu bakterii ze ścianami komórkowymi, w obecności aktywnych form witaminy D.

Ma również działanie przeciwzapalne polegające na hamowaniu produkcji cytokin.

Głównym skutkiem działania witaminy D jest wygaszanie reakcji zapalnej, co chronić ma przed przewlekającymi się procesami zapalnymi oraz chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak nieswoiste zapalenia jelit, reumatoidalne zapalenie stawów, fibromialgia, cukrzyca.

Witamina D reguluje ekspresję różnych cytokin zapalnych i czynników wzrostu. Obniża poziom cytokin prozapalnych, przy jednoczesnym wzroście cytokin przeciwzapalnych. Niedobór witaminy D₃ poprzez upośledzenie odpowiedzi komórkowej ma wpływ na układ odpornościowy, co ma związek z występowaniem m.in. chorób zapalnych jelit.

Korzystny wpływ witaminy D wykazano w leczeniu łuszczycy oraz w chorobach obturacyjnych, takich jak astma, gdzie przewlekłe postępujące zapalenie prowadzi do progresji choroby.

Witamina D modulując układ odpornościowy, może również wpływać na przebieg nowotworów i chorób zakaźnych. Witamina D ulega przemianom do aktywnych metabolitów w wątrobie. W chorobach wątroby często towarzyszy jej niedobór.

• Witamina D wpływa na metabolizm kości i gospodarkę wapniowo-fosforanową. Jej niedobór prowadzi do zaburzeń mineralizacji kości i jest przyczyną nieprawidłowego rozwoju kośćca od życia płodowego do okresu zakończenia wzrastania szkieletu, powszechnie znanej krzywicy u dzieci.

W późniejszych okresach życia niedobór witaminy D między innymi prowadzi do zaburzenia metabolizmu kostnego, czyli osteoporozy i osteomalacji. Wykazano przeciwzłamaniowe działanie tej witaminy, szczególnie u osób starszych. Istnieje związek pomiędzy poziomem aktywnych metabolitów witaminy D w surowicy a sprawnością fizyczną osób dorosłych. Jej niedobór jest powszechny i dotyczy zwłaszcza ludzi starych. Próchnica zębów częściej występuje u dzieci i młodzieży z niedoborami witaminy D i zaburzeniami mineralizacji tkanki kostnej.

• Prowadzone od wielu lat badania sugerują, że niedobory wit D mogą być powiązane ze zwiększonym ryzykiem rozwoju schorzeń układu sercowo- naczyniowego: miażdżycy naczyń, nadciśnienia, zespół metaboliczny, chorobę wieńcową, zawał mięśnia sercowego i niewydolność serca

 

• Deficyt kalcytriolu powoduje upośledzenie zdolności komórek trzustkowych do wydzielania insuliny, spadek syntezy receptora insulinowego oraz rozwój insulinooporności. Deficyt ten może przyczynić się do syntezy prozapalnych cytokin, co może wywołać lub nasilać rozwój cukrzycy typu 2

 

• Niedobory wit D3 są związane z ryzykiem chorób neurologicznych – kalcytriol działa w mózgu jako receptor, biorąc udział w dojrzewaniu i różnicowaniu neuronów, regulacji pracy komórek glejowych, stymulacji neuroprzekaźników, działa w obszarach odpowiedzialnych za funkcje poznawcze oraz procesy pamięciowe.

 

• Niedobory witaminy D mogą być związane z wystąpieniem depresji, schizofrenii, zaburzeń poznawczych czy chorobą Alzheimera. Powszechność tych ostatnich schorzeń dotyka głównie osób starszych , gdzie deficyt wit D3 związany jest z efektem spadku syntezy tej witaminy nawet o 50%.

 

• Badania wykazują również znaczenie witaminy D w schorzeniach autoimmunologicznych tkj cukrzyca typu 1 , stwardnienie rozsiane czy reumatoidalne zapalenie stawów, nie pod względem przyczynowym ale związane z rozwojem lub progresją chorób.

 Powszechnie występujące choroby układu kostnego, choroby zapalne, spadek odporności, choroby układu sercowo-naczyniowego, nowotwory i przy tym znaczny odsetek osób z niedoborem witaminy nie mogą być lekceważone.

Odpowiednia dawka i czas suplementacji witaminą D, wyrównanie niedoborów, jak pokazują badania, ma korzystny wpływ na stan zdrowia i zgodnie z rekomendacją zalecane jest suplementowanie witaminy D od pierwszych dni życia aż do śmierci. Zwiększenie świadomości społeczeństwa związanego z niedoborami wit D są warunkiem poprawy stanu zdrowia całej populacji.

- układ krążenia- spadek ryzyka zachorowań o 80% przy stałej suplementacji

- nadciśnienie – pozytywne korelacje z poziomem d3

- zawał mięśnia sercowego – ryzyko zgony wzrasta o 220% przy niedoborze

- choroba tętnic obwodowych – poprawa o 30%

- redukcja wystąpienia zaburzeń rytmu serca o 90% ( dodatkowo wspomaganie kwasów omega3)

- nowotwory – pobudza proces autofagii

- rak piersi – obniża ryzyko zachorowania o 70%

- rak jelita grubego – obniża ryzyko zachorowania o 50%

- rak prostaty – obniża ryzyko zachorowania o 50%

- ma działanie antyproliferacyjne i zapobiega powstawaniu komórek nowotworowych.

Zachęcam również do obejrzenia odcinka na kanale YouTube " Zioła które leczą" : https://youtu.be/ixPtd_9x9Hk?si=Pznzw3enOOIcoyWD